Μιας από τις πρώτες επικές υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ, του Σεσίλ Ντε Μιλ έρχεται και πάλι στο φως. Αφού τη σκέπασε με τόνους άμμου, ο Σεσίλ ντε Μιλ έκανε μια επίδειξη καλού χιούμορ: «Εάν σκάψουν οι αρχαιολόγοι σε χίλια χρόνια στην έρημο της Γουαδελούπης - έγραφε στην αυτοβιογραφία του ο μυθικός σκηνοθέτης των επικών ταινιών του Χόλιγουντ - ελπίζω να μην ανακοινώσουν στις εφημερίδες τη φοβερή “ανακάλυψη” ότι ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός έφτανε μέχρι τις ακτές του Ειρηνικού της αμερικανικής ηπείρου». Από τότε έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες. Και τώρα, η «χαμένη πόλη» μπορεί να ξαναδεί το φως χωρίς να κινδυνεύουν οι αρχαιολόγοι να πέσουν στην παγίδα κάποιας θεαματικής ιστορικής γκάφας.
Ηταν καλοκαίρι του 1923 όταν ο Σεσίλ ντε Μιλ γύρισε στους αμμόλοφους του Ναϊπόμο, στην Καλιφόρνια, τις «Δέκα Εντολές», μια από τις πρώτες υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ. Ηταν ακόμη η εποχή του βωβού κινηματογράφου. Αλλά ο ήχος δεν είχε καμία σημασία για τον σκηνοθέτη. Αυτό που τον ενδιέφερε ήταν ο άπλετος χώρος και η πιστή αναπαράσταση. Με αυτό το πνεύμα ζήτησε να κατασκευαστούν σκηνικά που ακόμη και σήμερα φυλακίζουν τη φαντασία. Και όχι άδικα: η κατασκευή των σκηνικών ανατέθηκε στον Γάλλο Πολ Ιρίμπ, έναν από τους πατέρες του κινήματος του Αρ Ντεκό. Για τις εργασίες επιστρατεύτηκαν 1.600 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων μαραγκοί, ανειδίκευτοι εργάτες, διακοσμητές και ελαιοχρωματιστές, προκειμένου να αναπαρασταθεί με ακρίβεια η αρχαία Αίγυπτος. Στην έρημο της Γουαδελούπης υψώθηκαν ναοί, το ύψος των οποίων έφτανε τα 40 μέτρα και το πλάτος τα 200, στήθηκαν γιγαντιαία αγάλματα του Φαραώ της Αιγύπτου, Ραμσή Β’ και δεκάδες Σφίγγες. Στα γυρίσματα συμμετείχαν 3.000 κομπάρσοι και άλλα τόσα ζώα.
Όταν ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα και με το κόστος της παραγωγής να έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, δεν υπήρχαν πλέον τα χρήματα για να ξεστηθεί το σκηνικό. Ο Ντε Μιλ, όμως, δεν ήθελε να αφήσει την «πόλη» του στο έλεος των αντίπαλων στούντιο του Χόλιγουντ, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα σκηνικά για να γυρίσουν άλλες ταινίες. Γι’ αυτό ζήτησε από τους τεχνικούς του συνεργείου του να θάψουν την πόλη κάτω από την άμμο. Και κάπως έτσι γεννήθηκε ο μύθος της «χαμένης πόλης».
Ο Πίτερ Μπρόσναν πρωτάκουσε για τη «χαμένη πόλη» το 1982 όταν ήταν ακόμη φοιτητής στη σχολή Κινηματογράφου του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Από τότε η ανακάλυψη των σκηνικών του έπους του Ντε Μιλ έγινε γι’ αυτόν ένα είδος εμμονής. Σκοπός του Πίτερ Μπρόσναν ήταν να ξεθάψει τη χαμένη πόλη και να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για εκείνο το ξεχασμένο κομμάτι της ιστορίας του Χόλιγουντ. Ξεκίνησε από τότε, στα 27 του χρόνια, συγκεντρώνοντας στην κινηματογραφική του κάμερα μαρτυρίες της εποχής: «Το δέρμα σας θα καεί από τη ζέστη, θα σας λείψουν όλες οι ανέσεις. Σας ζητώ να αντέξετε τις πιο δύσκολες συνθήκες στην ιστορία του κινηματογράφου», είχε πει ο σκηνοθέτης σε ηθοποιούς και κομπάρσους. Ο Ντε Μιλ ζήτησε από τον μικρό ηθοποιό που υποδύθηκε στην ταινία τον γιο τού Φαραώ να βάλει μουστάρδα στο μαστίγιο με το οποίο θα χτυπούσε τον Μωυσή. Όταν έπρεπε να γυρίσει τη σκηνή της εξόδου των Εβραίων, ζήτησε να του φέρουν με λεωφορεία από το Λος Αντζελες μια ομάδα περίπου 300 Ισραηλιτών, οι οποίοι είχαν μόλις μεταναστεύσει στις ΗΠΑ.
Για τον Πίτερ Μπρόσναν δεν ήταν δύσκολο να εντοπίσει την ακριβή τοποθεσία το 1983. Ως οδηγό του είχε τον ηθοποιό Κλάρενς Μινέτι, ο οποίος τότε είχε φτάσει πλέον τα 90 του χρόνια. Εξίσου εύκολα βρήκε και τα πρώτα ευρήματα της χαμένης πόλης. Αλλά για το μεγάλο σχέδιο ανασκαφών που είχε στο μυαλό του, ήταν αδύνατο να βρει χρηματοδότες διατεθειμένους να βάλουν από την τσέπη τους 200.000 δολάρια.
Θα έπρεπε να περάσουν περισσότερα από 25 χρόνια για να βρει χορηγούς και να φέρει στην επιφάνεια τη χαμένη πόλη του Σεσίλ ντε Μιλ. Το ντοκιμαντέρ που θα γυρίσει, θα περιέχει μαρτυρίες για όλες τις ταινίες που γυρίστηκαν στους αμμόλοφους της Γουαδελούπης έως τη δεκαετία του 1940 με πρωταγωνιστές μεταξύ άλλων τον Ροδόλφο Βαλεντίνο, τον Γκάρι Κούπερ και τη Μάρλεν Ντίτριχ. Από το ντοκιμαντέρ, πάντως, θα απουσιάζει η δεύτερη εκδοχή των «Δέκα Εντολών» του Ντε Μιλ με πρωταγωνιστή του Τσάρλτον Ιστον. Πρώτον, γιατί η ταινία γυρίστηκε το 1956, δηλαδή μετά τη δεκαετία του 1940. Και δεύτερον, επειδή αυτή τη φορά τα γυρίσματα δεν έγιναν στην έρημο της Γουαδελούπης. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης κουβάλησε ηθοποιούς και συνεργείο στην Αίγυπτο, κάνοντας την ταινία του στην περιοχή που εκτείνεται ανάμεσα στη χερσόνησο του Σινά και την Κοιλάδα των Βασιλέων.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ
